Je installatie, luidsprekers en de akoestiek hebben enorm veel invloed op het geluid. En voordat dat je oren bereikt, kan er al veel verloren zijn gegaan. Hieronder vind je een aantal handige tips waar je thuis mee kunt experimenteren. Misschien is er wel iets waar je nog niet aan had gedacht en waardoor het geluid ineens een stuk beter klinkt. Het belangrijkste meetinstrument heb je in elk geval al: je oren.
Een installatie klinkt altijd beter als alles goed staat. Je hoort het vanzelf – en het mooie is dat het echt niet veel hoeft te kosten en vaak zelfs helemaal gratis is. Hieronder vind je een aantal tips voor beter geluid.
Geen toonregeling
Voordat we aan de slag gaan, willen we je erop wijzen dat je de toonregeling van de installatie alleen als allerlaatste redmiddel mag gebruiken. De meeste problemen met slecht geluid liggen namelijk aan de ruimte en de plaatsing van de luidsprekers, en je kunt dit soort problemen dus beter bij de kern aanpakken dan ze achteraf te corrigeren.
En als je de toonregeling dan toch wilt gebruiken, doe het dan alleen om een overdreven bas of te harde hoge tonen te compenseren – als je er op geen enkele andere manier vanaf komt. Als je de toonregeling namelijk gebruikt om bepaalde frequenties te benadrukken, krijg je al gauw vervorming; ook bij lage volumes. Probeer het maar eens met je favoriete nummer: geef de bastonen en hoge frequenties flink wat extra en draai de volumeknop open. Dan hoor je meteen waarom dit een slecht idee is.
De ruimte – maximale geluidswinst
Waarschijnlijk heb je al een luisterkamer en een paar luidsprekers. Mocht je nieuwe willen gaan kopen, dan is de vuistregel dat kleine luidsprekers het best werken in kleinere kamers, terwijl grote luidsprekers het best tot hun recht komen in grotere kamers. Maar dit is geen absolute waarheid en je persoonlijke smaak speelt natuurlijk ook een rol.
De ruimte heeft enorm veel invloed op het geluid. Harde oppervlakken (tegels, beton, stenen, glas enz.) reflecteren het geluid waardoor het onnauwkeurig of rommelig gaat klinken. Als je een mooi en warm geluid wilt, zoals in de bioscoop, dan heb je wat zachte oppervlakken nodig die de geluidsgolven breken en absorberen.
Je kunt tapijten, gordijnen, kamerplanten, schilderijen, meubels, akoestische panelen en nog veel meer gebruiken om het geluid in je kamer te dempen. Het belangrijkste is om de harde oppervlakken en reflecties te doorbreken. Gebruik je fantasie en experimenteer met verschillende materialen en opstellingen. Het is geen abstracte wiskunde en met alleen een tapijt op de juiste plaats kom je al een heel eind.
Hoe moet alles staan?
Vloerluidsprekers en standaardluidsprekers klinken vaak het best als je ze niet te dicht tegen de zij- of achterwanden plaatst. Hoe dichter de luidsprekers tegen de muur of in een hoek staan, hoe meer bas je hoort. Daar kun je natuurlijk gebruik van maken als je luidsprekers minder bas produceren, maar alleen tot op zekere hoogte. Als je overdrijft, wordt het geluid rommelig en ‘modderig’.
In een diepe, rechthoekige luisterkamer is het vaak verstandig om de luidsprekers tegen de korte muur te zetten. Dan heb je minder last van resonanties en gebrom. Er is een klassieke regel die zegt dat je het beste geluid krijgt als jij en je luidsprekers een gelijkzijdige driehoek vormen, met dezelfde afstand tot beide luidsprekers. Maar je hebt nog wel wat speelruimte, wat handig kan zijn als je inrichting bijvoorbeeld al bepaalt waar alles ongeveer moet komen te staan.
En denk eraan dat het stereo-effect verdwijnt als de luidsprekers te dicht bij elkaar staan – iets wat bijvoorbeeld regelmatig gebeurt bij PC-luidsprekers. Aan de andere kant, als je de luidsprekers te ver uit elkaar hebt staan, ontstaat er een ‘gat’ in het geluid. Probeer om zo dicht mogelijk in de buurt van een gelijkzijdige driehoek te komen – je hoort het verschil namelijk echt.
Hoek, hoogte en luisterpositie – belangrijke details
De hoek die de luidsprekers maken ten opzichte van je luisterpositie heeft hoorbaar invloed op het geluid. Of het resultaat beter of slechter wordt, ligt aan je luisterkamer en luidsprekers. Ook hier kun je natuurlijk mee experimenteren, maar het is verstandig om eerst even in de handleiding te kijken naar de tips van de fabrikant. Een aantal luidsprekers, zoals die van DALI, zijn gebouwd om recht vooruit te spelen en geven meestal te veel hoge tonen als je ze kantelt. Probeer maar eens een paar nummers te spelen met gekantelde en ongekantelde luidsprekers en laat je oren beslissen.
Als vuistregel adviseert HiFi Klubben om de luidsprekers zo neer te zetten dat de tweeter zich ongeveer op oorhoogte bevindt als je zit te luisteren. De hoge tonen uit de tweeter hebben een duidelijke richting en dus hoor je ze het beste als ze direct je oren bereiken.
En ten slotte: als het niet lukt om de luidsprekers perfect neer te zetten, probeer dan jezelf te verplaatsen. Het kan enorm veel verschil maken als je een stoel of bank een halve meter naar links of rechts schuift, en misschien is dat het enige dat nodig is om alles ineens veel beter te laten klinken.
Denk aan de ondergrond – en je benedenburen
Je luidsprekers klinken het best als ze 100% stabiel staan. Zeker bij grotere luidsprekers is het slim om spikes of speciale dempende kussentjes van rubber te gebruiken, voor een beter contact met de ondergrond. Spikes werken het best op een zachte onderlaag, terwijl rubberen kussentjes eigenlijk een ‘must’ zijn als je luidsprekers in een boekenkast staan. Als je luidsprekers perfect staan, krijg je minder trillingen in de behuizing – en in de ondergrond. En dat geeft niet alleen een beter geluid – het is ook aardig tegenover je benedenburen.
En als ze aan de muur hangen, kies dan voor een stijf en stevig ophangsysteem. Als je het geïntegreerde sleutelgatsysteem gebruikt, moeten de onderste hoeken aan de achterkant van de luidspreker tegen de muur aankomen – of eventueel tegen een paar rubberen dopjes. Ook hier geldt: de tweeter moet op oorhoogte zitten en luidsprekers in een hoek of dicht tegen de muur geven meer bas. Het kan goed zijn voor je interieur om de luidsprekers heel dicht tegen het plafond te hangen, maar dat is niet altijd even goed voor het geluid.
Gebruik goede kabels – of ga voor draadloos
Of je nu een grote of een kleine installatie hebt, sluit je luidsprekers alsjeblieft niet aan met een goedkope stroomkabel die je bij de ijzerhandel haalt! Een goede luidsprekerkabel hoeft namelijk helemaal niet duur te zijn, en zo haal je het best mogelijke geluid uit je installatie. Als je een draadloze installatie hebt, kun je dit hoofdstuk trouwens gewoon overslaan. Dan heb je namelijk helemaal geen kabels nodig.
Probeer de kabels zo kort mogelijk te houden en zorg ervoor dat ze goed vastzitten aan de luidsprekers en je installatie. Stekkers met losse koperdraadjes kunnen namelijk kortsluiting veroorzaken, dus controleer dit goed voordat je alles op zijn plaats zet.
En let er ook op dat plus (rood) en min (zwart) zijn aangesloten op de juiste contacten van de luidsprekers. Anders krijg je tegenfase, wat leidt tot een rommelig geluid zonder bas. Dat is echt een groot probleem: soms staat een installatie al jaren in tegenfase te spelen voordat iemand erachter komt. De meeste luidsprekerkabels hebben een duidelijke markering op een van de geleiders, zodat je ze heel snel en gemakkelijk kunt aansluiten.
Nieuwe luidsprekers moeten gemasseerd worden
Alle nieuwe luidsprekers – en hoofdtelefoons – bevatten mechanische en elektronische onderdelen die je in moet spelen. Vergelijk het met een nieuw paar schoenen, die moeten ook eerst ingelopen worden voordat ze perfect zitten. Als je je luidsprekers al een tijdje gebruikt hebt, zul je merken dat ze wat meer ‘natuurlijk’ en ‘ontspannen’ klinken, met meer bas en details.
Je hoeft dus niet in paniek te raken als je nieuwe luidsprekers in het begin nog wat lomp of onwennig klinken. Dat is heel normaal! En als je het proces wilt versnellen, ga dan eens langs bij je familie buiten de stad. Dan kun je alles lekker hard en non-stop aan laten staat terwijl je zelf de deur uit bent.
Begin nu met luisteren – kom langs bij HiFi Klubben
Je kunt nog meer tips vinden in ons artikel Tips & Tricks voor luidsprekers, maar het belangrijkste is dat je zelf luistert. Kom eens langs bij HiFi Klubben, luister naar onze luidsprekers en vraag maar raak. Bij ons kun je alle producten beluisteren in een goede demonstratieruimte en wij weten wat goed samen klinkt. Kom maar eens langs en wij helpen je met een geluidsoplossing waar je nog jarenlang plezier van zult hebben.