Zo kies je de optimale
HD-home cinema

Multikanaals HD-home cinema – de meest uitgebreide oplossing, maar niet de enige

Surroundreceivers zijn het hoofd en het hart van je hoge-resolutie home cinema. Een surroundreceiver is meer dan een versterker met 5, 7 of nog meer kanalen – het is een indrukwekkend multimediacenter. Je kunt er al je beeld- en geluidsbronnen op aansluiten, kiezen naar welke bron je kijkt en het signaal met optimale kwaliteit naar je flatscreen, projector of luidsprekers sturen. Moderne surroundreceivers hebben een uitgebreide bediening met een remote-app en geïntegreerde muziekstreamers, waarmee je toegang krijgt tot een schat aan muziek. 

Met eindeloos veel functies en alle audiokanalen met bijpassende luidsprekers is een uitgebreide home cinema nogal een aanslag op je interieur. Het is dus prettig als je niet wars bent van de nodige elektronica en luidsprekers – tenzij je natuurlijk alles opbergt in een hifi-meubel of de luidsprekers inbouwt in de muren of het plafond. Dat kan namelijk ook. 

Als muziek belangrijk voor je is, of als je een eenvoudige oplossing zoekt met dezelfde geluidskwaliteit, kun je ook investeren in een goede stereo-installatie in plaats van surround. Voor hetzelfde geld krijg je dan een betere versterker en betere luidsprekers, en je muziek en films klinken nog steeds geweldig goed over twee goede kanalen. 

Oké, dat is eruit! Dan kunnen we nu gaan kijken naar alle geweldige mogelijkheden voor je eigen surround-home cinema.

Het geluid is essentieel voor een intense ervaring

De HD- en 4K/8K-videoformaten van tegenwoordig geven je een geluidskwaliteit waar zelfs de oude, vertrouwde DVD-schijf niet van durfde te dromen. Maar ondanks alle nieuwe begrippen en mogelijkheden die HD en UHD met zich mee hebben gebracht, is er één ding hetzelfde gebleven: het geluid moet goed zijn, anders kun je je euro’s net zo goed uit het raam smijten! 

Of je nu een home cinema met een 5.1, 7.1 of nog meer kanalen kiest, de receiver moet genoeg vermogen hebben om je luidsprekers bij alle volumes aan te sturen. Je moet er daarbij ook op letten dat je genoeg aansluitingen hebt om te kunnen doen wat je wilt, voor bijvoorbeeld het aantal luidsprekers en alle UHD-mogelijkheden. 

Als dat geregeld is, kan het bijna niet meer misgaan. Hieronder kun je lezen waar je absoluut op moet letten en waar je best een beetje mag sjoemelen.

Echt vermogen en reclamevermogen

Als je ergens leest dat een surroundreceiver een vermogen heeft van bijvoorbeeld 100 watt, wil dit meestal zeggen dat hij 100 watt levert in twee van de zeven kanalen van het totale frequentiegebied. Zo wordt het vermogen van een ouderwetse stereoversterker gespecificeerd, en 100 watt is meestal genoeg om een stereo mee aan te sturen. Maar veel fabrikanten geven meestal alleen het vermogen op bij een testtoon van 1 kHz bij 6 ohm in slechts één van de zeven kanalen. Met andere woorden: ze meten een irritante zeurtoon in mono! 

Dit ‘reclamevermogen’ is bedacht om de gemiddelde consument het idee te geven dat het product veel beter – en krachtiger – is dan in werkelijkheid. Maar als vermogens niet op dezelfde manier worden gemeten, kun je ze ook niet met elkaar vergelijken. Het heeft bijvoorbeeld geen enkele zin om een serieus hifi-vermogen over twee kanalen te vergelijken met een pieptoon in één kanaal. Dat is appels met peren vergelijken. 

Een merk dat daar de gevolgen van ondervindt, is NAD, dat traditioneel grote voedingen voor ruimschoots vermogen gebruikt voor zijn receivers. En daarom heeft NAD het vermogen altijd gemeten en gespecificeerd op basis van ‘alle kanalen bij vol vermogen’. De markt heeft deze eerlijkheid echter niet opgevolgd of begrepen, en daarom heeft ook NAD ervoor gekozen om voortaan ‘stereo-watt’ op te geven (twee kanalen tegelijkertijd), net als de concurrenten. Maar het bedrijf geeft ook nog steeds de eerlijke en onopgesmukte gegevens weer op basis van alle kanalen tegelijkertijd. En ga er maar vanuit dat andere fabrikanten een goede reden hebben om dit niet te doen! 

Bij HiFi Klubben vinden we het ook niet eerlijk om het uitgangsvermogen bij slechts één kanaal op te geven, maar omdat de meeste van onze concurrenten geen ‘echte’ hifi-wattages opgeven, zijn wij gedwongen om hetzelfde doen bij onze NAD- en Denon-producten, zodat je ze in ieder geval kunt vergelijken. Daarom geven we nu drie verschillende vermogens bij al onze modellen, en kun je op onze website alle technische gegevens lezen die we van onze leveranciers hebben gekregen. Zo kun je weer appels met appels en peren met peren vergelijken. Je loopt bovendien niet het risico dat je een miskoop doet terwijl je hoopt dat iedereen eerlijk zakendoet.

HD-filmgeluid is veel beter dan CD

De beste, nieuwe multikanaals HD-geluidsformaten – Dolby TrueHD en DTS-HD Master Audio – geven je een exacte kopie van de 24-bit masteropname in de filmstudio, wat gelijk staat aan ongeveer drie tot vier keer CD-kwaliteit over acht kanalen! Ter vergelijking: het oude Dolby Digital- of DTS-filmgeluid van DVD’s is veel slechter dan het geluid van een CD en vergelijkbaar met een slechte MP3. Dit is natuurlijk reden genoeg om te investeren in een goede receiver en een paar goede luidsprekers voor in je HD-home cinema. 

Echt multikanaals HD-geluid krijg je alleen nog maar van Blu-ray en HD-spelconsoles, zoals de PS4. Het geluid van HDTV-uitzendingen heeft geen hoge resolutie, maar blijft in het beste geval steken op DVD-kwaliteit. De allerbeste geluidskwaliteit die momenteel op Netflix te horen is, is ‘Dolby Digital Plus’; dit formaat klinkt iets beter dan DVD. Dat is natuurlijk nog niet hetzelfde als echte HD-kwaliteit, maar dat kan in de toekomst nog veranderen. 

Let op: multikanaals HD-geluid kan alleen via HDMI worden doorgestuurd vanaf je Blu-ray-speler!

Dolby Atmos, DTS:X en Auro 3D – de ultieme surroundervaring

Sinds de introductie van Dolby TrueHD en DTS-HD Master Audio zijn er verschillende ‘hypersurround’-formaten ontwikkeld die nog meer surroundkanalen toevoegen en je filmervaring een totaal nieuwe dimensie geven. De allernieuwste ontwikkeling op dit gebied is Dolby Atmos, direct gevolgd door Auro 3D en DTS:X. 

Het nieuwe en revolutionaire van Dolby Atmos is dat het plafond een nieuwe dimensie toevoegt aan je audiosysteem. Hierdoor kan er een bijzonder levendig en driedimensionaal geluidsbeeld gecreëerd worden. Soms lijkt het zelfs alsof de zwaartekracht ineens wegvalt, zoals bij de kaskraker ‘Gravity’. 

De grens voor het meest uitgebreide Atmos-thuissysteem ligt meestal bij 7.2.4 kanalen, waarbij de vier het aantal plafondluidsprekers weergeeft. Hiervoor heb je wel een geavanceerde receiver en een extra eindversterker nodig voor de extra kanalen, maar als je nog verder wilt gaan, kan dat natuurlijk ook. Een Atmos-thuissyteem kan uit maximaal 24 kanalen bestaan, incl. 10 luidsprekers in het plafond, en professionele bioscopen hebben soms een systeem dat bestaat uit 64 kanalen! 

Maar zo extreem hoeft het niet. Als je bijv. nog geen luidsprekers in je plafond wilt monteren, kan een traditioneel 7.1-kanaals systeem met HD-geluid je nog steeds een schitterende surroundervaring geven. 

Streaming en multiroom – een wereld aan muziek via je home cinema

Veel nieuwe home cinema-receivers hebben een geïntegreerde netwerkfunctie en verschillende mogelijkheden om muziek te streamen, bijv. Bluetooth, AirPlay en ondersteuning voor Spotify Connect. Met een smartphone of tablet heb je binnen een paar seconden toegang tot meer dan 30 miljoen nummers die je direct op je installatie kunt afspelen. 

En als je nog verder wilt gaan, kun je de muziek doorsturen naar een andere kamer met de Zone 2-functie waar veel moderne receivers mee zijn uitgerust. Maar dat is eigenlijk een soort noodoplossing. Als je echt muziek in meerdere kamers wilt hebben, dan heb je een multiroom-streamingsysteem nodig, zoals Sonos, HEOS of Bluesound. 

Met een multiroom-systeem en een goede home cinema heb je eigenlijk alles wat je nodig hebt voor films en muziek. Elk systeem heeft zijn voor- en nadelen, maar op het gebied van home cinema is HEOS erg aantrekkelijk vanwege de perfecte integratie met de receivers van Denon. 

Met HEOS hoef je de muziekstreamer maar één keer aan te sluiten op de receiver, en daarna kun je hem vergeten. Hij gaat namelijk automatisch aan en uit, en ook het volume wordt automatisch geregeld, zodat het echt een geïntegreerd systeem is. En dat is een groot voordeel, zeker als het hele gezin het systeem moet kunnen gebruiken.

4K/8K en UHD – schitterende ultra-hogeresolutiebeelden

UHD – ook wel 4K/8K genoemd – is inmiddels de standaard geworden voor de meeste moderne TV’s. UHD heeft een vier keer zo hoge resolutie als gewone Full HD. De beelden zijn dus zo gedetailleerd en hebben zulke mooie kleuren dat het lijkt alsof ze op je beeldscherm zijn geschilderd – tenminste, als je naar echt 4K-materiaal kijkt.

En dat kan op verschillende manieren. De video-streamingservice Netflix biedt al geruime tijd titels in echte 4K-kwaliteit aan. Het enige wat je hiervoor nodig hebt, is een behoorlijk snelle internetverbinding. Maar er zijn ook al 4K-blu-rays te koop, en binnenkort komen er ongetwijfeld ook andere 4K-streamingservices. Sony en Microsoft hebben bovendien een nieuwe PlayStation en Xbox gelanceerd, die geschikt zijn voor games met 4K-kwaliteit. 

Met Full HD en UHD hoeft je nooit meer te dicht op de TV te zitten, en je hebt nooit meer last van ‘vierkante ogen’. Met de schitterende, digitale beeldkwaliteit van nu kun je probleemloos de grootste TV kopen die je maar kunt betalen, en waar je plaats voor hebt!

LET OP: Als je zeker wilt weten dat je HD-home-cinema optimaal werkt, moet je controleren of je TV en surroundreceiver HDMI 2.1 ondersteunen. Anders krijg je alleen maar een lagere resolutie op je UHD-TV, of zelfs een zwart beeldscherm.

Videoconversie – heb ik dat nodig?

Tegenwoordig is alles digitaal en alle signalen binnen een home cinema worden via HDMI-kabels verstuurd. Veel nieuwe receivers hebben zelfs geen analoge video-ingangen (composiet, component enz.) meer, en dat is maar goed ook. Zo krijg je namelijk een beter digitaal product voor minder geld. 

Maar als je per se een videobron zonder HDMI-uitgang moet aansluiten – bijv. een Nintendo Wii – heb je een receiver nodig met analoge ingangen en A/D-converters, wat betekent dat je een stuk duurder uit bent. En je hebt aparte analoge kabels nodig voor de signaaloverdracht, en bovendien kun je alles met HD vergeten. Dat werkt gewoon niet. 

Als je dus overweegt om een home cinema aan te schaffen, is dat een goed moment om definitief afscheid te nemen van analoge video – en van alle kabels, beperkingen en problemen die dit medium met zich meebrengt. Je krijgt een betere totaalervaring voor minder geld.

Video-upscaling – heb ik dat nodig?

Waarschijnlijk is ‘video-upscaling’ of ‘opschalen’ de meest misbruikte term op het gebied van home cinema. Upscaling zorgt er in het kort voor dat een bepaald videosignaal wordt omgezet naar een signaal met een andere resolutie, bijvoorbeeld een 576 beeldlijnen naar Full HD met 1080 beeldlijnen. Er bestaan echter veel fabeltjes en misverstanden over upscaling, dus houd het volgende in gedachten: 

Upscaling kan een signaal met lage resolutie niet veranderen in een HD- of UHD-signaal. Je krijgt dezelfde lage resolutie, maar dan weergegeven door meer pixels. Met een goede scaler kan dat er prima uitzien, maar het is geen echte HD! Om het maximale uit HD te halen, moet de hele afspeelketen – en ook de opnameketen – in HD zijn. Zelfs Full HD vanaf Blu-ray kan er veel beter uitzien als het geüpscaled wordt naar 4K/8K/UHD, als de UHD-scaler van de TV of speler goed genoeg is. Maar voor echte UHD heb je echt UHD-materiaal nodig. 

Flatscreens en projectoren kunnen slechts één resolutie weergeven, namelijk die van het beeldscherm of de beeldverwerkingschip. Als je signalen met een andere resolutie naar het apparaat stuurt, worden ze automatisch aangepast door de ingebouwde scaler van de TV of projector – wat vaak een heel goed resultaat geeft. Voor de meeste gebruikers is dit prima, maar echte liefhebbers kunnen er nog alle kanten mee op.

Audio Return Channel – alles in één kabel

Het zogenoemde Audio Return Channel (ARC) werd geïntroduceerd met de HDMI 1.4-standaard en is een goede aanleiding om al je aansluitingen via je receiver te laten lopen. Want hiermee kun je digitaal geluid via HDMI van je flatscreen naar je surroundreceiver terugsturen, zonder dat je een extra audiokabel nodig hebt. De echte alles-in-één-kabel is hiermee werkelijkheid geworden.

Met HDMI 2.1 wordt ook de nieuwere eARC-versie geïntroduceerd, waarmee je een veel beter geluid krijgt en die ondersteuning biedt voor veel betere surroundformaten via eARC –zoals Dolby Atmos.

Bijna alle nieuwe surroundreceivers hebben een eARC, maar let toch even goed op de technische gegevens als je deze functie nodig hebt. Bovendien moet je TV eARC ook ondersteunen, anders werkt het niet. Let er ook op dat je de HDMI-aansluiting met ‘ARC’ op je TV en surroundreceiver gebruikt. Meestal hebben apparaten maar één HDMI-aansluiting die het geluid ook kan terugsturen.

Bij sommige TV’s moet je bovendien eARC activeren in het audio-menu.

Twee HDMI-uitgangen – heb ik dat nodig?

Sommige surroundreceivers en Blu-ray-spelers in de duurdere prijsklasse hebben twee HDMI-uitgangen. Met deze luxe functie kun je zowel de TV als een projector aansluiten op en bedienen met je receiver. Maar niet alle modellen geven tegelijkertijd een (parallelle) output op beide uitgangen. Dus let hier goed op als je tegelijkertijd naar de TV en de projector wilt kijken. En houd ook in de gaten of de beeldkwaliteit van beide uitgangen even goed is.

Audyssey auto-setup – makkelijke en correcte installatie van de home cinema

De meeste nieuwe surroundreceivers zijn uitgerust met een automatische hulpfunctie (auto-setup) waarmee je gemakkelijk en snel je surroundinstallatie kunt instellen. Je hoeft alleen maar eerst de TV, en daarna de luidsprekers, subwoofer en bijgeleverde meetmicrofoon aan te sluiten.

Vervolgens druk je op een paar knoppen van de afstandsbediening en de receiver past automatisch de instellingen aan op basis van de grootte van je luidsprekers, het volume van de kanalen, en de fase en frequentiekarakteristiek van alle luidsprekers, inclusief de subwoofer. 

Auto-setup is een bijzonder handige functie waarmee je jezelf een heleboel tijd, moeite en berekeningen bespaart en die vrijwel altijd een goed resultaat geeft. Er is geen enkele reden om het niet te proberen.

Audyssey-ruimtecorrectie – perfect surroundgeluid of ...?

Digitale ruimtecorrectie – meestal van het merk Audyssey (MultEQ, XT, XT32,Pro) – is een functie die nogal wisselende resultaten geeft. Ruimtecorrectie meet de respons van de kamer en probeert eventuele onvolkomenheden zo goed mogelijk te corrigeren, zoals resonantie, een te zware bas of te scherpe hoge tonen. 

In sommige gevallen geeft ruimtecorrectie een merkbare verbetering van de geluidskwaliteit, maar denk eraan dat het een correctie is van bepaalde fouten die je natuurlijk beter vanaf het begin kunt vermijden. Het blijft daarom belangrijk om je luisterkamer goed in te richten, met passende geluidsdemping en een juiste opstelling van de luidsprekers. 

Ruimtecorrectie is experimenteel, en de meningen zijn behoorlijk verdeeld. Sommige liefhebbers zijn gek op de geavanceerde techniek waarmee ze het geluid precies kunnen aanpassen aan hun wensen. Maar anderen zetten deze functie meteen uit en veranderen liever de inrichting van hun luisterkamer en de plaatsing van de luidsprekers om een zo goed mogelijk geluid te krijgen. 

Gelukkig kun je zelf kiezen wat je ermee doet. Je kunt ruimtecorrectie namelijk makkelijk aan- en uitzetten, het resultaat achteraf aanpassen of bijvoorbeeld opnieuw beginnen als je besluit om de meubels of luidsprekers toch anders neer te zetten. Probeer het maar eens en kijk of het iets voor jou is, maar vergeet niet om tussendoor te genieten van goede muziek of een goede film. Daar gaat het per slot van rekening om.