De comeback
van vinyl

Bij HiFi Klubben in Roskilde staat de nieuwste aanwinst midden in de winkel, als trekpleister voor onze klanten. Het is een oude vergeelde platenspeler uit 1959, die in deze hypermoderne winkel net zo thuis hoort als een roestige, oude Trabant bij een Audi-dealer. Toch vertelt manager Peder Andersen vol trots over zijn vondst, waar hij bijna 7000 euro voor heeft betaald. Hij straalt van enthousiasme als hij vertelt over zijn antieke grammofoon, en hij raakt er maar niet over uitgepraat.

We komen straks nog even terug op deze oude draaitafel, want hij staat symbool voor de ontwikkeling van de muziekindustrie. En natuurlijk ook voor het meest oorspronkelijke en authentieke geluid dat een muziekopname kan krijgen. Dat is namelijk wat vinyl doet, zegt Peder Andersen. Hij is al zijn leven lang gek op platenspelers en is dolgelukkig dat vinyl weer helemaal terug lijkt te zijn. We hebben met Peder Andersen afgesproken om over de geschiedenis van vinyl te praten. En over hoe het kan dat de legendarische draaitafel niet uitgestorven is, maar de laatste jaren bezig is aan een ware comeback.

Een alternatief voor suffe radioprogramma's

Peder Andersen weer nog precies wanneer hij voor het eerst kennismaakte met vinyl:

'Ik was vier toen mijn grote broer mij meesleurde naar zijn kamer om me de nieuwe LP te laten zien die hij net had gekocht. Het eerste wat me opviel, was dat hij helemaal wit was – het was natuurlijk The White Album van The Beatles. Hij liet de foto's van Paul en John zien en zei dat ik het niet in mijn hoofd moest halen om zijn platenspeler te gebruiken als hij er niet was. Natuurlijk deed ik dat toch, en toen ik Ob-La-Di Ob-La-Da opzette, was ik verkocht.'

Peder denkt met plezier terug aan dat moment en vertelt hoe zijn interesse voor goed geluid er sindsdien alleen maar groter op is geworden. Nu is het een belangrijk deel van zijn leven. In het begin waren het The Beatles, maar toen hij Elvis Presley ontdekte, werd dat zijn grote held. Hij weet het nog goed:

'Hij leek wel zo'n Amerikaanse superheld, en tegelijk was hij hét symbool voor de nieuwe jeugd- en muziekcultuur. In die tijd moést je gewoon een platenspeler hebben, het alternatief was namelijk dat je naar allemaal suffe radioprogramma's luisterde.'

Ontslagen in kledingwinkel – toen aan het werk bij HiFi Klubben

Peder's interesse – of passie – voor het ultieme geluid werd alleen maar groter. Hij gaf al zijn zakgeld uit aan muziekapparatuur en LP's en begon kleine audiosessies te organiseren. Daarbij nodigde hij vrienden en familie uit om bij hem thuis te luisteren naar muziek die hij had geselecteerd en afspeelde op zijn platenspeler. Hij praatte ze de oren van de kop en liet ze horen hoe perfect geluid kon klinken:

'Ik was echt bezeten. Ik moest constant het nieuwste van het nieuwste hebben en probeerde alles steeds op weer een andere manier te combineren om het geluid nog beter te krijgen. Tegenwoordig ga je naar HiFi Klubben en koop je een platenspeler met een supergeluid, maar dat kon toen nog niet. Toen moest je alle componenten nog afzonderlijk kopen en in elkaar zetten.'

Zijn hele leven draaide om muziek. Het was dan ook niet zo vreemd dat hij werd ontslagen bij de kledingzaak waar hij werkte, met de mededeling dat hij maar een baan moest gaan zoeken in een winkel die zich met muziek bezighield. Zo gezegd, zo gedaan: Peder werkt al sinds 1987 bij HiFi Klubben. En zoals hij zelf zegt, toen hij begon had hij zich geen voorstelling kunnen maken van de manier waarop audio en geluid zich zouden gaan ontwikkelen, bijvoorbeeld door de digitalisering.

Koffie, platen en prestige

De laatste jaren zijn LP's en draaitafels bezig aan een comeback, ook al zijn ze natuurlijk nooit helemaal weggeweest:

'Een paar jaar geleden verkochten we misschien een paar platenspelers per maand. Nu verkopen we er meerdere per week. We merken dat steeds meer mensen naar LP's willen luisteren. Ze nemen hun oude LP's zelfs mee naar de winkel om de perfecte draaitafel te vinden. Dat is natuurlijk erg persoonlijk, maar je hoort echt dat LP's een heel zuiver geluid hebben, dat precies zo klinkt als de muziek die is opgenomen. Ze zijn niet verdwenen als gevolg van de digitalisering,' zegt hij. Hij denkt zelf dat de hernieuwde interesse voor oude LP's en platenspelers een reactie is op de manier waarop we naar muziek zijn gaan luisteren:

'Neem bijvoorbeeld Spotify, YouTube of muziek op je smartphone. Allemaal behoorlijk oppervlakkig. Ik denk dat de nieuwe interesse in LP's voortkomt uit een behoefte aan beter geluid. Echter, authentieker en natuurlijker. En misschien is het ook wel een beetje een statussymbool. Je ziet bijvoorbeeld hoe er in de stad steeds meer koffietentjes komen waar ze LP's draaien.' Daarbij moet Peder wel bekennen dat hij thuis geen platenspeler heeft staan, dat zou te veel worden.

'Het past niet bij mijn leven op dit moment, met kleine kinderen en zo. Ik heb er gewoon geen tijd voor, maar ik weet zeker dat ik vroeg of laat weer een platenspeler ga kopen. Ik heb er nu al zin in: de deur achter me dichttrekken, een kop koffie en een goed boek erbij, en lekker naar platen luisteren. Veel beter wordt het niet,' lacht hij.

De platenspeler van Elvis

Terug bij HiFi Klubben in Roskilde vertelt Peder Andersen waarom hij deze gele platenspeler uit de jaren 1950 per se wilde hebben. Hij was namelijk ooit van zijn grote held Elvis Presley. En toen dit exemplaar ergens werd geveild, wist Peder meteen dat hij thuishoorde bij HiFi Klubben:

'Toen Elvis in 1959-1960 in het leger zat en in Duitsland was gestationeerd, kreeg hij deze platenspeler van de platenmaatschappij. Toen was er natuurlijk nog geen streaming, en de radiogolven vanuit Amerika bereikten Duitsland niet. Maar met dit apparaat kon hij alle nieuwe muziek volgen en op de hoogte blijven van alle trends in Amerika. En lekker meespelen op zijn gitaar.'

De platenspeler is een echte attractie geworden, verschillende kranten hebben er al over geschreven. Om de haverklap komen er klanten binnen die met de oude platenspeler op de foto willen, met hun hand op dezelfde plek als waar Elvis hem heeft op de foto die ernaast hangt. Net als Peder eigenlijk, terwijl hij met een brede glimlach het verhaal achter de platenspeler nog een keer vertelt.